İnsan beyni, bilgisayarların icadından bu yana bitmek bilmeyen bir yarış ve karşılaştırma içerisindedir. Günümüz teknolojisi veri işleme hızı göz önüne alındığında teorik olarak insan beyninin hızına çoktan ulaşmış durumda sayılabilir. Peki, beyinlerimizin gerçekte ne kadar veri depolayabileceği sorusu aklınıza hiç geldi mi? Beynimiz ne kadar veri depolayabilir?
Bu sorunun cevabı biraz da kime sorduğumuza bağlı olarak değişebilir. Bazıları beynimizin kapasitesinin ortalama 1 TB (1000 GB) olduğunu öne sürüyor. Şu sıralar bu kapasitenin üç katını sadece birkaç yüz lira ödeyerek elde edebiliyoruz. Bir başka tahmin beynimizin kapasitesinin 100 TB’a yakın olduğu şeklinde. Washington Post’tan Forrest Wickman bu konuda şu sözleri dile getiriyor:
“İnsan beyninde yaklaşık 100 milyar nöron yer alıyor. Bu nöronların her biri ortalama 1000 bağlantıya sahiptir ve bu ise yaklaşık 1000 potansiyel sinaps demek oluyor. Verilerin depolandığı bu sinapsların toplam sayısını göz önüne aldığımızda 100 trilyon veri noktasına, bir başka deyişle 100 TB’lık bir alana ulaşıyoruz.”
Bu tahmin her sinapsın 1 byte veri depolayabileceği düşünülerek ileri sürüldü. Aslında her bir sinaps daha az veya daha çok veri depolayabilir ya da sinapsların şu ana dek bildiğimiz iki farklı durumundan (açık veya kapalı) çok daha fazla durumu olabilir.
Beyni model alarak icat edilen bilgisayarların işlemcileri ikilik sayı sistemine (binary) dayanmaktadır . Ancak beynimiz büyük ihtimal bu şekilde çalışmıyor olabilir. Üstelik sinapsların birbirlerine bağlı bir şekilde çalıştığını ve büyük bir sinir ağı oluşturduklarını biliyoruz. Bir iki sene önce bilim insanları insan beyninde bir saniyede gerçekleşen sinir impulslarının sayısını 6.4*1018 olarak tahmin ettiler. Teknolojimiz bu rakama günlük hayatta kullandığımız, sıradan bilgisayarlarımız ile 2007 senesinde çoktan ulaştılar. Bu geniş sinir ağının, veri işleme hızı kadar depolama kapasitesini de benzer şekilde artırdığı tahmin ediliyor.
Northwestern Üniversitesi’nden bilim insanı, psikolog Paul Reber bu iddiaya karşı çıkıyor ve daha önceki tüm tahminleri bir üst noktaya çıkarıyor:
“Nöronlar birbirine, her biri tek başına birden fazla hafıza parçasını işleyebilecek ve bunu kendi içlerinde çok yüksek hızlarda paylaşabilecek şekilde bağlı haldedir. Bu da demek oluyor ki, beynimizin depolama kapasitesi 2.5 Petabayt (1 PB = 1000 TB) seviyeleri. Örnek verirsek, beynimiz bir televizyondaki dijital video kaydedicisi olsaydı, bu televizyonu izleyenler 3 milyon saat boyunca hiç durmadan en sevdikleri şovu seyredebilirlerdi. Bunu gerçekleştirmek için televizyonu 300 yıl boyunca açık tutmanız gerekir.”
Sizce yukarıdaki tahminlerden hangisi gerçeğe daha yakın? Bir terabayt mı? 1000 terabayt mı? 2.5 petabayt mı? Ya da bir insanın zihnini 300 MB’a (3 dakikalık 60 adet mp3) sığdırabilme şansımız var mı? Bazı anılar diğerlerinden daha fazla yer kaplarlar mı? Unutulan anılar beyinlerimizden tamamen silinir mi yoksa bilinçaltımızın saklı köşelerinde yer alan unutulmuş klasörlere mi kaydedilir? Önyargılarımız geçici bir rüyadan daha mı fazla yer kaplar? Her türlü veri farklı bir formatta mı beynimizde kodlanıyor? Biz veriler arasında dolaşırken örneğin bir GIF (hareketli resim) dosyasının kavramsal olarak karşılığı beynimizde ne olarak yer alır? Tüm bu soruların yanıtları belirsizliğini hala korumaktadır.
Beynimizin kapasitesi sınırlı olduğu için teorik olarak kapasitesinin ölçülebileceği anlamına gelir. Ama beynimizin tam anlamıyla ne ile sınırlandığını ve bunu nasıl ölçebileceğimizi anlamak için sinir bilimi, robot bilim ve bilgisayar bilimi dallarında araştırmalar yapan bilim insanlarının çok daha fazla çalışma yapması gerekecek.
Sitedeki diğer ‘Kimdir Nedir?’ yazılarını okumak için tıklayınız: Kimdir Nedir?
