Baader-Meinhof fenomeni, bir şeyi ilk kez öğrendikten sonra onu her yerde görmeye başlama hissidir. Bunu hepimiz yaşıyoruz değil mi? Peki, sebebini merak ettiniz mi? Bu durum aslında beynimizin dikkat filtreleriyle ilgili bir algı yanılgısı sonucudur. Yani, bir bilgi zihnimizde belirgin hale geldikten sonra, ona karşı çok daha seçici bir algı geliştiririz. Algıda seçicilik dediğimiz şey ortaya çıkmaya başlar.
İlk kez 1990’larda bir forumda gündeme gelen Baader-Meinhof fenomeni, adını 1970’lerde Almanya’da faaliyet gösteren Baader-Meinhof adlı radikal gruptan alır. Bu isimle karşılaştıktan sonra, birkaç gün içinde aynı isimle birçok kez karşılaşan bir kişinin bunu fark etmesiyle, fenomenin ismi internet kültüründe bu şekilde ortaya atılmıştır.
Bu durumu gündelik hayatımızda sık sık yaşarız. Mesela yeni bir araba modeliyle ilgilenmeye başladınız, o modeli incelemeye başladınız, bir anda o modelden arabayı yollarda birçok kez gördüğünüzü fark edersiniz. Ya da hamile olan bir yakınınız varsa, çevrenizde daha önce dikkatinizi çekmediği kadar çok hamile kadın olduğunu fark edersiniz. Aslında o araç ya da hamile kadınlar hep çevremizde vardır. Günlük hayatımız sırasında üç aşağı beş yukarı her şey benzerdir. Fakat Baader-Meinhof fenomeni sayesinde bu detaylara karşı önceden olmadığımız kadar daha duyarlı hale geliriz. Benzer şekilde, yeni öğrendiğiniz bir kelimeyi bir kitapta, bir dizide ya da arkadaş sohbetinde tekrar tekrar duymanız da bu fenomenin iyi bir örneğidir.
Bu fenomen yalnızca bireysel bir dikkat durumundan ibaret değildir. Bireysel olduğu kadar toplumsal da bir fenomendir. Reklamcılık, medya ve hatta siyaset gibi alanlarda da bu fenomenin kuralları etkin şekilde işler. Örneğin, bir marka ya da fikir size sıkça görünmeye başladığında, onun daha popüler ya da yaygın olduğunu düşünebilirsiniz. Oysa gerçekte olan farklı olabilir; sadece siz ona karşı daha hassas hale gelmişsinizdir. Abartılacak bir durum olmayabilir.
Baader-Meinhof fenomeni, beynimizin bilgiyle kurduğu ilişkiyi anlamak açısından önemli bir örnektir. Bu etkiyi bilmek, hem bilinçli farkındalığımızı artırır hem de çevremizde olup bitenleri daha objektif değerlendirmemize yardımcı olur.
Sitedeki diğer ‘Kimdir Nedir?’ yazılarını okumak için tıklayınız: Kimdir Nedir?
