Daha önce Sonsuz Maymun Teoremi diye bir şey duydunuz mu? Vikipeki’deki tanımı şöyle: “Bir daktilonun tuşlarına sonsuz bir süre boyunca gelişigüzel basan bir maymunun belirli bir metni (örneğin William Shakespeare‘in tüm yapıtlarını) neredeyse kesin olarak yazabileceğini ortaya koyan matematik teoremidir.”
Sonsuz Maymun Teoremi sonunda çözülmüş olabilir. Avustralyalı matematikçiler bu teorem üzerine çalıştılar.
Matematikçiler, yeterince uzun süre klavyede rastgele bir şekilde yazı yazan bir maymunun eninde sonunda Shakespeare’in tüm eserlerini üreteceğine dair teoremi araştırdı.
Avustralyalı iki matematikçi, dünyadaki tüm şempanzelere evrenin tüm ömrü verilse bile, Shakespeare’in eserlerini “neredeyse kesinlikle” asla kaleme alamayacakları sonucuna vararak bu teoremi yanıltıcı buldu.
Makale, sonsuz bir zamanın inanılmaz derecede olasılık dışı olan bir şeyi olası hale getirebileceğini gösteren bir düşünce deneyi olan “sonsuz maymun teoremini”, daktilolu maymunlara uzun ama sonlu sınırlar konulursa ne olacağını sorarak test etti.
Hesaplamalar, bir maymunun 30 tuşlu bir klavyede saniyede bir tuş yazarak yaklaşık 30 yıl geçirmesine dayanıyordu. İngilizce dilinin harfleri artı bazı yaygın noktalama işaretleri buna dahildi. Bir daktilolu maymununun Shakespeare’in eserlerini kopyalaması için geçecek sürenin evrenimizin ömründen daha uzun olacağı ortaya çıktı.
Evrenin “ısı ölümünün” yaklaşık bir googol yıl içinde gerçekleşeceği varsayıldı. Googol, birin ardından 100 sıfırın gelmesi demektir. Maymunların ne yiyeceği ya da birkaç milyar yıl içinde Güneş’in Dünya’yı yutmasından nasıl kurtulacakları gibi sorular bir kenara bırakıldı.
Franklin Open dergisinde yer alan çalışmaya göre, tek bir maymunun yaşamı boyunca rastgele “banana” (muz) kelimesini yazma ihtimali yalnızca %5 civarındaydı.
Shakespeare’in kanonunda 884,647 kelime yer aldığını düşününce bunun neden neredeyse imkansız olduğunu anlamak kolay.
Sonsuz Şempanze Teoremi?
Peki ya maymunlar yerine şempanzeler olsa?
Avustralyalı matematikçiler deneyi genişletmek için insanların en yakın akrabası olan şempanzelere yöneldi. Şu anda Dünya’da yaklaşık 200.000 şempanze var ve çalışmada bu nüfusun zamanın sonuna kadar sabit kalacağı varsayıldı.
Bu devasa maymun işgücü bile çok ama çok yetersiz kaldı.
Sydney Teknoloji Üniversitesi’nden çalışmanın eş yazarı Stephen Woodcock New Scientist’e “Milyonda bir bile değil,” dedi. “Evrendeki her atom kendi içinde bir evren olsaydı, bu yine de gerçekleşmezdi.”
Çalışmanın yazarları, denkleme çok daha hızlı daktilo eden çok daha fazla sayıda şempanze eklense bile, “maymunların yazılı eserler geliştirmek için uygun bir araç olacağı” düşüncesinin hala makul olmadığının altını çizdiler.
Altı Sulawesi makak maymununun bilgisayarla dört hafta geçirdiği bir önceki düşünce deneyinde, maymunlar ağırlıklı olarak S harfiyle dolu sadece beş sayfalık metin üretebilmişti.
Sitedeki diğer ‘Kimdir Nedir?’ yazılarını okumak için tıklayınız: Kimdir Nedir?
