Teknolojinin oldukça hızlı bir şekilde gelişmesi sayesinde bilim insanları, Büyük Patlama’nın ardından meydana gelen olayları daha derinlemesine araştırma fırsatı yakaladı. Fakat bu ne yazık ki evren ile ilgili her tür bilgiye sahip olduğumuz demek değil. Evren’in sonsuzluğu şekli ve genişliği gibi değişik kategorilere göre değerlendirilir. Peki, başlıktaki sorumuza geri dönelim: Evren ne kadar büyük? Bilim adamları ne yazık ki henüz evrenin büyüklüğüne dair tam bir rakam veremiyor.
Gözlemlenebilen Evren
Bilim insanları evrenin yaşını aşağı yukarı 13,8 milyar olarak hesapladı. Işık hızı ve mesafe arasındaki ilişkiden ötürü Dünya’dan sadece 13,8 milyar ışık yılı uzaklıktaki mesafeleri gözlemleyebiliyoruz. Bir örnekle açıklayalım: Okyanus ortasındaki bir gemiden baktığımızda, nasıl sadece belli mesafeler gözlemlenebiliyorsa astronomlar da Dünya’dan teleskoplarıyla sadece 13,8 milyar ışık yılı uzaklığı gözlemleyebilir. Dünya’nın neresinden gözlem yapılırsa yapılsın Dünya yarıçap kabul edildiği için Dünya’daki her yerden ancak 13,8 milyar ışık yılı mesafe gözlemlenebilir.
“Gözlemlenebilir” ifadesinin kullanılmasından anlaşılacağı gibi, daha uzağın gözlemlenememesi orada bir şey olmadığı anlamına gelmiyor; yalnızca gözlemleyemediğimiz için ötesinde ne olduğunu bilemeyiz.
Gözlemlenebilir küre çap olarak 28 milyar ışık yılı mesafede görünse de, gerçekte evren daha büyüktür. Bilim insanları, evrenin durmadan genişlemekte olduğunu biliyorlar. Büyük Patlama sırasında Dünya’dan 13,8 milyar ışık yılı uzaklıktaki bir noktayı gözlemleyebilirken, bugün aynı nokta 46 milyar ışık yılı uzaklıktadır. Bu da demektir ki, gözlemlenebilir çapın 92 milyar ışık yılı mesafe olduğunu gösterir.
Dünya’yı evrenin merkeziymiş gibi düşünerek gözlemlenebilir alanın tespit edilmesi, insanlığı evrenin merkezine koymak gibi gözükebilir. Okyanustaki bir gemiden karanın görünmemesi doğal olarak o geminin okyanusun tam ortasında olduğu anlamına gelmez. Bu örnekte olduğu gibi evrenin kenarlarını göremiyor olmamız evrenin merkezinde olduğumuz anlamına gelmez.
Evrenin Şekli
Evrenin büyüklüğü, büyük oranda şekliyle ilgilidir. Bilim insanlarının, evrenin şekline dair farklı teorileri var: Evren kapalı (sonlu) ve küresel olabilir; açık (sonsuz) ve eyer şeklinde olabilir ya da bir kâğıt gibi düz ve sonsuz da olabilir.
Sonlu bir evrenin büyüklüğü sonlu olduğundan ölçülebilir. Benzer bir durum kapalı, küresel evren için de geçerlidir. Fakat sonsuz evreni ölçmek doğal olarak mümkün değil. Çünkü sonsuzu ifade eden bir ölçüm mevcut değildir.
NASA 2013 yılında, evrenin 0,4 hata payıyla düz olduğunu bildirdi. Düz bir evren, sonsuz bir evren demektir. Sonsuz bir evrenin büyüklüğü ise tabii ki sonsuzdur.
Sitedeki diğer ‘Kimdir Nedir?’ yazılarını okumak için tıklayınız: Kimdir Nedir?
